Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí với sức khỏe con người

Ô nhiễm không khí là sự thay đổi trong thành phần của không khí khiến nồng độ các chất gây ô nhiễm tăng cao mà chủ yếu là khói bụi, hơi và các khí độc gây ra tình trạng biến đổi khí hậu làm phá hỏng môi trường tự nhiên của nhiều loài sinh vật sống đặc biệt là con người.

Hiện nay, ô nhiễm không khí đang là một vấn đề nhức nhối gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con người. Theo tổ chức Y tế thế giới WHO, ô nhiễm không khí có liên quan tới 7 triệu ca tử vong sớm mỗi năm.

Vậy tại sao mỗi năm lại có 7 triệu người chết mỗi năm do ô nhiễm không khí? Bài viết này sẽ giải đáp mọi thắc mắc của bạn. Chúng ta cùng đi tìm hiểu nhé.

1. Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người

Những hậu quả ô nhiễm không khí có thể gây ra cho sức khỏe con người

Các chất gây ô nhiễm không khí có mặt ở khắp mọi nơi trong môi trường của chúng ta, bao gồm: khí thải từ xe hơi, xe máy, nhà máy và các nguồn gây ô nhiễm khác. Khi con người hít phải không khí bị ô nhiễm, các chất bẩn sẽ tích tụ trong cơ thể khiến chúng ta bị bệnh.

Hiện nay, ô nhiễm không khí là nguyên nhân chính gây ra nguy cơ đột qụy, suy nhược thần kinh, bệnh tim mạch, ung thư cùng hàng loạt các bệnh về đường hô hấp như hen suyễn, viêm phổi khiễn tỉ lệ người mắc bệnh ung thư phổi ngày càng tăng.

Theo tổ chức Y tế thế giới WHO, ô nhiễm không khí có liên quan tới 7 triệu ca tử vong sớm mỗi năm. Cũng theo số liệu của Liên hợp quốc, mỗi giờ có 800 ca tử vong do ô nhiễm không khí, trung bình 13 người tử vong mỗi phút, gấp 3-5 lần số người chết vì sốt xuất huyết và HIV.

Tại Việt Nam, có tới 34.332 người tử vong sớm có liên quan tới ô nhiễm không khí. Các thành phố lớn như Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh thường xuyên chìm trong khói bụi, mây mù, chất lượng không khí vượt ngưỡng nguy hại, ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người dân.

Một nghiên cứu cho thấy, 16% số ca tử vong trên toàn thế giới năm 2015 có liên quan trực tiếp tới ô nhiễm môi trường, tức là khoảng 9 tỷ người (trong đó 7 tỷ người chết là do ô nhiễm không khí). Thống kê đáng báo động này giúp chúng ta nhận ra hậu quả của ô nhiễm không khí để lại lớn như thế nào.

Video thể hiện những ảnh hưởng của ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người

Những tác động của ô nhiễm không khí là điều không thể bỏ qua. Ví dụ: vấn đề chảy nước mắt, ho và khó thở là những phản ứng cấp tính phổ biển.

Ước tính có 92% dân số thể giới sống trong khu vực có mức ô nhiễm không khí nguy hiểm. Năm 2016, ô nhiễm không khí giết chết 6.1 triệu người (Theo viện đo lường và đánh giá sức khỏe Washington)

Mức ô nhiễm không khí cao có thể khiến 1 người mang thai bị sảy cũng như sinh non, rối loạn phổ tự kỷ hoặc hen suyễn ở trẻ em. Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn khiến não bộ trẻ em kém phát triển, viêm phổi, làm cứng động mạch và tăng khả năng đột quỵ.

Chứng minh cho điều này là ô nhiễm không khí giết chết gần 1 triệu trẻ em dưới 5 tuổi/ năm

Ô nhiễm không khí khiến con người mắc nhiều loại bệnh nguy hiểm

Ngoài ra, ô nhiễm không khí còn gây nên hiện tượng mưa axit. Hiện tượng này tác động gián tiếp lên thực vật và làm cây thiếu thức ăn như: canxi, các chất dinh dưỡng, vi sinh vật.. Mưa axit còn làm ion nhôm được giải phóng vào nước gây hư hại rễ cây khiến cây kém phát triển.

Một số chất gây ô nhiễm không khí gâyảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người và động thực vật được xác định bao gồm:

• Oxit nitơ (NOx)

• Oxit lưu huỳnh (SOx)

• Cacbon monoxit (CO)

• Chì

• Ozon tầng mặt đất

• Các hạt vật chất khí quyển lơ lửng.

2. Nguyên nhân gây ô nhiễm không khí

Bất kể ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí, nguồn nước.. thì nguyên nhân chính gây ra chủ yếu vẫn là do con người gây ra. Còn các tác động tự nhiên chỉ góp một phần nhỏ cụ thể như:

2.1. Nguyên nhân tự nhiên

Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường không khí do tự nhiên gây ra được xác định là do: 

• Bụi từ nơi có diện tích lớn, thảm thực vật thưa thớt điển hình là những nơi gần sa mạc hay hoang mạc
  
  

• Quá trình tiêu hóa thức ăn của động vật sản sinh ra khi Metan
  
  

• Khí Radon từ sự phân rã phóng xạ trong lớp vỏ trái đất. Khí Radon là nguyên nhân thường gặp thứ hai gây ra ung thư phổi, sau hút thuốc. Đặc biệt, loại khí này không màu, không mùi, rất khó phát hiện
  
  

• Khói bụi, carbon monoxit từ cháy rừng
  
  

• Hoạt động phun trào núi lửa, cháy rừng tạo ra lưu huỳnh, clo và tro bụi.
  
  

• Sự phân hủy xác động, thực vật trong tự nhiên

2.2. Nguyên nhân do con người

- Hoạt động công nghiệp: là nguyên nhân chính gây ra tình trạng ô nhiễm không khí hiện nay. Do quá trình đốt cháy nhiên liệu hóa thạch như: than, dầu mỏ,.. tạo ra các chất độc hại như: CO, CO2, SO2, NOx.. Ngoài ra, các hoạt động khai thác, sản xuất trong ngành quân sự cũng có tác động rất lớn đến việc ô nhiễm không khí khi sinh ra khí độc, vũ khí hạt nhân, các chất hóa học,..

- Hoạt động nông nghiệp: Các hoạt động trong sản xuất nông nghiệp như đốt vườn, đốt rơm rạ sau các mùa vụ sinh ra khói bụi khiến ô nhiễm không khí ngày càng tăng cao. Cùng với đó, các hóa chất từ thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vât phun cho cây trồng cũng khiến không khí bị ô nhiễm nặng nề hơn.

- Hoạt động giao thông, vận tải: Động cơ các phương tiện gia thông khi hoạt động thường tạo ra các chất khí như: CO, CO2, SO2, NOx, Pb... có thể gây hại trực tiếp đến sức khỏe con người. Ở các thành phố lớn như Hà Nội, tp HCM có mật độ phương tiện giao thông dày đặc thì đây cũng là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí.

- Hoạt động xây dựng: Các hoạt động xây dựng, phá dỡ công trình, nhà cửa phát sinh ra một lượng bụi lớn vào không khí và gây ô nhiễm một cách trầm trọng. Đặc biệt là ở các thành phố lớn đang bắt đầu quy hoạch.

Ô nhiễm không khí do những tác động từ con người

3. Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí

 Ô nhiễm không khí là một vấn đề nan giải và là trách nhiệm chung của tất cả chúng ta. Vì vây, để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường không khí cần sự chung tay của tất cả mọi người. Sau đây là một số giải pháp để mọi người cùng tham khảo:

3.1. Ngành công nghiệp

• Thay mới những loại máy móc, dây truyền sản xuất lạc hậu
  
  

• Lựa chọn các thiết bị, máy móc sử dụng năng lượng từ mặt trời, gió, đất.. để thay thế nhiên liệu đốt như than đá, xăng dầu góp phần giảm thiểu khí thải CO2, SO2,..
  
  

• Xây dựng hệ thống xử lý nước thải, rác thải công nghiệp trước khi đưa ra môi trường.
  
  

• Quy hoạch các khu công nghiệp ngoài thành phố để giảm thiểu lượng khí thải tập trung ở một vùng 

3.2. Ngành nông nghiệp

• Hạn chế sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu
  
  

• Thay thế các loại phân bón hóa học bằng phân vi sinh, phân sinh học để giảm nồng độ chất hóa học độc hại vào không khí
  
  

• Tích cực trồng cây xanh, chuyển đổi cây trồng ngắn ngày sang cây trồng lâu năm để có diện tích cây xanh rộng lớn hơn

Biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí - Ảnh minh họa

3.3. Đối với giao thông

• Tuyên truyền, khuyến khích người dân ở các thành phố lớn sử dụng phương tiện giao thông công cộng để giảm thiểu ùn tắc. Qua đó sẽ giảm được lượng khói bụi, chất thải từ động cơ do quá trình đốt cháy nhiên liệu vào không khí
  
  

• Thay thế các phương tiện sử dụng nhiên liệu xăng dầu bằng động cơ điện, năng lượng mặt trời.

3.4. Nhà nước, các cấp chính quyền

• Cần kiểm tra và xử lý các cá nhân, tổ chức vi phạm việc vứt, xả nước thải, rác thải bừa bãi ra môi trường
  
  

• Quy hoạch các khu khử lý rác thải, nước thải tập trung 

Ngoài ra, bạn cần thực hiện những điều sau để giảm ô nhiễm không khí:

- Không lái xe vào giờ cao điểm

- Hãy đi bộ đi làm khi với khoảng cách gần

- Đi xe điện

- Phân loại rác

- Tái chế tác thải

- Không đốt chất thải

- Dùng năng lượng sạch để nấu ăn

- Tắt đèn và đồ điện từ khi không sử dụng

4. Giải pháp hạn chế tác hại ô nhiễm không khí

Để phòng ngừa các tác hại mà ô nhiễm không khí có thể gây ra cho sức khỏe các chuyên gia y tế khuyến cáo:

- Mọi người đặc biệt là trẻ em và phụ nữ có thai, người lớn tuổi nên hạn chế ra đường, tham gia các hoạt động ngoài trời, tập thể dục.. trong những ngày ô nhiễm không khí đạt mức cao

- Nếu bắt buộc phải ra ngoài cần sử dụng các loại khẩu trang phòng độc chuyên dụng như khẩu trang phòng độc, khẩu trang than hoạt tính.. Tham khảo: TOP 7 loại khẩu trang than hoạt tính phòng độc cao cấp

- Khi về nhà cần rửa mặt mũi để giảm thời gian bụi bẩn tiếp xúc và có thể đi vào đường hô hấp.

- Trong phòng kín nên sử dụng các loại máy lọc không khí để loại bỏ những hạt bụi nhỏ, bụi mịn.

Bài viết trên là tổng hợp những nguyên nhân, tác hại và một số biện pháp khắc phục ô nhiễm không khí mà chúng tôi đã tổng hợp lại được. Hy vọng bài viết sẽ giúp mọi người biết cách để hạn chế những tác hại mà ô nhiễm không khí có thể gây ra cho sức khỏe của chúng ta.

Ngoài ra, bạn nên tham khảo thêm các bài viết:

• Ô nhiễm nguồn nước và những ảnh hưởng đến sức khỏe con người

• Ô nhiễm môi trường đất là gì? Hậu quả của ô nhiễm môi trường đất