Ô nhiễm môi trường biển: Nguyên nhân, thực trạng & Cách khắc phục

Với hơn 3.260 km đường biển cùng hơn 3.000 đảo lớn nhỏ đã tạo điều kiện vô cùng thuận lợi cho việc phát triển các ngành kinh tế biển như: du lịch, dầu khí, khai thác thủy sản... Tuy nhiên, đứng trước tình trạng ô nhiễm môi trường biển đang ngày càng nghiêm trọng do hậu quả của việc gia tăng dân số, rác thải.. thì rất cần những giải pháp kịp thời để khắc phục tình trạng này.

Vậy, ô nhiễm môi trường biển là gì? Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường biển là gì và biện pháp khắc phục như thế nào? Cùng tìm hiểu những vấn đề trên qua nội dung bài viết dưới đây!

Ô nhiễm môi trường biển là gì?

Ô nhiễm môi trường biển xảy ra khi nguồn nước biển bị biến đổi tính chất và thành phần theo chiều hướng xấu. Hiểu một cách đơn giản ô nhiễm môi trường biển là hiện tượng nước biển bị nhiễm bẩn bởi các tác nhân khác nhau gây nên những ảnh hưởng tiêu cực đến các chỉ số sinh hóa của nước.

Khi nước biển bị ô nhiễm sẽ gây hại tới sức khỏe của con người cũng như các sinh vật sống trên biển. Từ đó, cảnh quan biển sẽ bị phá vỡ và ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển, sinh sống của các loài thủy sản khiến cho nhiều loài tuyệt chủng hoặc đứng trên nguy cơ tuyệt chủng.

Nguyên nhân gây ra ô nhiễm môi trường biển

Các số liệu thống kê cho thấy, hàng năm có khoảng 70% chất thải đổ ra biển có nguồn gốc từ đất liền khi các nhà máy, xí nghiệp, khu dân cư, bệnh viện,… lượng lớn chất thải này chưa được xử lý, thông qua hệ thống thoát nước xả thẳng ra các sông, trăm sông đổ về biển hoặc xả trực tiếp ra biển, mang theo một lượng lớn các chất bồi lắng, nhựa, hóa chất, kim loại, cặn dầu, thậm chí cả những chất phóng xạ.

Một nguyên nhân nữa đó là rác thải tại các khu du lịch ven biển chưa được thu gom xử lý triệt để, ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của người dân còn kém dẫn tới  tình trạng vứt rác, vứt thức ăn thừa bừa bãi trên biển, biến bãi biển thành nơi chứa rác khổng lồ. Ngoài ra, ô nhiễm chất thải do các hoạt động trên biển như hàng hải, tai nạn tràn dầu từ các hoạt động thăm dò khai thác dầu khí. Các vụ chìm tàu, đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản bất hợp lý, cũng ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường biển.

Theo đánh giá của Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm môi trường biển là do sự phát triển của các khu công nghiệp, khu du lịch tràn lan, nuôi trồng thủy sản bất hợp lý, dân số tăng, dân trí thấp, thể chế, chính sách còn nhiều bất cập... Mặc dù Đảng, nhà nước đã hết sức quan tâm, triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, với sự vào cuộc của các cấp, ngành, địa phương, và lực lượng toàn dân. Thế nhưng, dù là những hành động hay khẩu hiệu kêu gọi bảo vệ môi trường biển, thì độ hiệu quả vẫn chỉ là con số rất ít và không đáng kể so với tốc độ mà môi trường biển bị ô nhiễm.

Ngoài những nguyên nhân do con người kể trên thì cũng có rất nhiều tác nhân tự nhiên khác gây ô nhiễm biểm như:

• Sự phun trào nham thạch của núi lửa dưới lòng biển khiến các loài sinh vật bị chết hàng loạt. Khi xác các loài thủy sản này bị phân hủy sẽ khiến nguồn nước bị thay đổi theo chiều hướng tiêu cực
• Do sự bào mòn, sạt lở núi đồi.
• Do sự phun trào của núi lửa làm bụi khói bốc lên cao theo nước mưa rơi xuống đất.
• Do triều cường nước dâng cao vào sâu gây ô nhiễm các dòng sông
• Hòa tan nhiều chất muối khoáng có nồng độ quá cao, trong đó có chất gây ung thư như Asen và các chất kim loại nặng…

Hậu quả của ô nhiễm môi trường biển

Không chỉ gây ra những tác hại cho hệ sinh thái mà ô nhiễm môi trường biển còn gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho con người và nền kinh tế. Sau đây là một số hậu quả của ô nhiễm môi trường biển điển hình như:

• Làm giảm sự đa dạng sinh học biển, đặc biệt là hệ sinh thái san hô
• Phá hủy môi trường sống của sinh vật, thủy sản và làm tuyệt chủng một số loại hải sản, sinh vật gần bờ
• Xả thải rác bừa bãi khiến nguồn nước và môi trường bị ô nhiễm,
• Làm mất mỹ quan các bãi biển gây ảnh hưởng lớn đến các ngành du lịch, dịch vụ 
• Gây hư hại các thiết bị, máy móc khai thác tài nguyên và vận chuyển đường thủy
• Gây tắc nghẽn giao thông đường thủy làm kìm hãm sự phát triển kinh tế biển..
• Rác thải và xác thủy sản khi phân hủy sẽ bốc mùi hôi làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống ngư dân và dân cư sinh sống gần bãi biển.

Thực trạng ô nhiễm môi trường biển Việt Nam

Việt Nam đang phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm môi trường biển và ngày càng trở nên nghiêm trọng do hậu quả của sức ép dân số, tăng trưởng kinh tế, khả năng quản lý và sử dụng kém hiệu quả các nguồn tài nguyên biển.

Báo cáo hiện trạng của Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho thấy, hàng năm các con sông thải ra biển 880 km3 nước và khoảng 300 triệu tấn phù sa kéo theo đó là rất nhiều các chất gây ô nhiễm như: chất hữu cơ, chất thải sinh hoạt, chất thải nông nghiệp, kim loại nặng và rất nhiều các chất thải độc hại từ các khu dân cư, các khu công nghiệp... 

Ngoài ra, các khu du lịch phát triển nhanh nhưng thiếu quy hoạch, hệ thống xử lý nước thải còn ít, chất thải…cộng với ô nhiễm từ nuôi trồng thủy sản một cách bừa bãi, nạn khai thác titan ồ ạt đã và đang tác động xấu đến môi trường biển. Các số liệu thống kê cho thấy, khoảng 70% ô nhiễm biển và đại dương có nguồn gốc từ đất liền, xuất phát từ những chất xả thải của các thành phố, thị xã, thị trấn, từ các ngành công nghiệp, xây dựng, y tế, hóa chất... Trong đó đáng kể và nguy hại nhất là chất thải từ các nhà máy thông qua hệ thống thoát nước xả thẳng ra biển và đại dương một lượng lớn các chất bồi lắng, hóa chất, kim loại, nhựa, cặn dầu và thậm chí cả các chất phóng xạ.

Một thực trạng đáng buồn khác là Việt Nam đang nằm trong Top 5 quốc gia có lượng xả rác thải nhựa ra biển nhiều nhất với khoảng 1,8 triệu tấn mỗi năm và vẫn không ngừng gia tăng. Mà chất thải nhựa lại là tác nhân chính gây tổn thương hệ san hô và đe dọa môi trường sống của các loài động vật.

Vậy, đâu là giải pháp để khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường biển đáng báo động này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu và làm dõ vấn đề này qua nội dung bên dưới đây nhé!

Biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường biển

Trước thực trạng ô nhiễm nặng nề như hiện nay thì rất khó để tìm ra một giải pháp có thể khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm thiểu ô nhiễm như:

• Cần có những hoạt động kiểm tra để kiểm soát các hoạt động đánh bắt, khai thác trên biển
• Nghiêm cấm những hành vi sử dụng chất nỏ, kích điện hay các hóa chất độc hại trong việc đánh bắt thủy, hải sản
• Cần có những chế tài xử phạt nghiêm khắc và có tính răn đe mạnh với những hành vi cố ý không chấp hành luật pháp
• Nên quy hoạch các hoạt động đánh bắt thủy hải sản theo khu, cụm.. để tránh tình trạng khai thác tràn lan 
• Tuyên truyền, cố động nhằm nâng cao ý thức bảo vệ tài nguyên vùng biển và tổ chức các hoạt động dọn rác ở các bãi biển 
• Yêu cầu các công ty, xí nghiệp, nhà máy xây dựng các hệ thống xử lý rác thải, nước thải trước khi thải ra môi trường
• Bên cạnh việc xây dựng các hệ thống xử lý rác thải, nước thải chúng ta cần sử dụng một số nguyên liệu có khả năng khử độc, khử khuẩn có nguồn gốc từ thiên nhiên như: vôi, than hoạt tính, than củi.. 

Một số hình ảnh về hậu quả ô nhiễm môi trường biển

Hy vọng, qua nội dung bài viết bạn đọc đã hiểu rõ hơn ô nhiễm môi trường biển là gì, đồng thời cũng biết được những nguyên nhân, tác hại và biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường biển đáng báo động như hiện nay. 

Một số bài viết cùng chủ đề:

•  Ô nhiễm nguồn nước là gì
• Ô nhiễm môi trường đất là gì?